offline
- Johnny_kG
- Novi MyCity građanin
- Pridružio: 19 Avg 2007
- Poruke: 3
- Gde živiš: Kragujevac
|
Kragujevac je sa 211.580 stanovnika četvrti grad po veličini u Srbiji, i sedište Šumadijskog okruga.
Ime je dobio po ptici kraguj koja je u srednjem veku korišćena za lov, a danas zauzima počasno mesto na gradskom grbu.
Kragujevac je jedan od 4 grada u Srbiji, stoga je podeljen na opštine i to:
Opština Aerodrom
Opština Pivara
Opština Stanovo
Opština Stari Grad
Opština Stragari
Pretpostavlja se da je Kragujevac kao naseljeno mesto postojao i pre Nemanjićke države. Kragujevac je prvi put spomenut u turskom popisnom defteru iz 1476. godine kao "Kragujofča", bivši trg sa 32 kuće.
Po mnogo čemu ovaj grad možemo nazvati „prvim u Srbiji“ – bio je prva prestonica moderne srpske države (1818-1841), u njemu su osnovane: je 1833/1835. prva gimnazija u Srbiji kao i Licej, 1838, preteča Univerziteta u Beogradu, prvi sud (1820. godine), prvo pozorište (“Knjažesko – srbski teatar” 1835. godine), prve novine (“Novine srbske”), muzička formacija (“Knjažesko – srbska banda”), prva apoteka, galerija slika, muzej, biblioteka… Posle viševekovne turske (tj. Austro-Ugarske 1718-1739.) vladavine grad je 1815. godine oslobođen od Turaka, a 3 godine kasnije proglašen prestonicom novostvorene države. Tada počinje njegov brži razvoj, osnivanje institucija od nacionalnog značaja i masovnije doseljavanje stanovništva, a 1853. godine, izlivanjem prvog topa u kragujevačkoj Topolivnici započinje industrijska proizvodnja u Srbiji. Od tada je Kragujevac poznat kao industijski centar, pre svega značajan zbog proizvodnje oružja, a od sredine 20. veka i proizvodnje automobila. Krajem pretprošlog i početkom prošlog veka, Kragujevac je doživljavao kao i cela Kraljevina svoj uspon. Pored mnogih lepih događaja od velikog značaja za istoriju Srbije koji su se odigrali u Kragujevcu poput Sretenjskog ustava ili objave odredbi Berlinskog kongresa (1878.) po kome je Srbija postala samostalna država istorija grada beleži i ružne trenutke. Takav je bio i 21. oktobar 1941. godine kada je u Šumaricama streljano oko 7000 kragujevčana među kojima je bio i određen broj đaka i profesora. U znak sećanja na njih u Kragujevcu se svakog 21. oktobra održava “Veliki školski čas“. Spomenik V3 (peto tri) podseća na žrtve streljanih gimnazijalaca. (vidi Kragujevački oktobar). Za vreme Prvog svetskog rata, Kragujevac ponovo postaje prestonica, ali ovoga puta ratne Srbije (1914-1915). Nakon Drugog svetskog rata, Kragujevac se sve više razvija industrijski, započinje proizvodnja automobila i dolazi do još masovnijeg doseljavanja stanovništva.
Danas na teritoriji Grada Kragujevca (sa okolinom) živi 211.580 stanovnika, a u samom gradu Kragujevcu živi 193.390 stanovnika što ga čini četvrtim gradom po veličini u Srbiji i nadregionalnim centrom nad opštinama: Čačak, Kraljevo, Jagodina, Paraćin, Gornji Milanovac, Aranđelovac, Trstenik i Kruševac. Veliki značaj za stalno doseljavanje stanovništva tokom 20. veka imala je činjenica da Kragujevac predstavlja jedan od najvećih industrijskih centara u zemlji, dok se danas u Kragujevac doseljavaju pretežno mladi ljudi koji studiraju na Kragujevačkom univerzitetu koji poseduje 11 fakulteta u gradu i u opštinama ciji je nadregionalni centar. Većinu stanovništva čine Srbi, mada u gradu žive i pripadnici mnogih nacionalnih zajednica. Govori se srpskim jezikom ekavskog izgovora, u pisanju se paralelno upotrebljavaju latinica i ćirilica.
Grad poseduje veliku fabriku oružja i kamiona kao i veliku fabriku automobila. Grad Kragujevac danas spada među prva četiri najveća industrijska centra u Srbiji, s obzirom da je posle Drugog svetskog rata postao najveći industrijski gigant na Balkanu. Ubrzo je otvorena prva i jedina fabrika automobila na Balkanu koja je privukla mnoge građane Srbije. Među ostalim industrijskim fabrikama u industrijskoj zoni u Kragujevcu, takođe se nalaze i fabrika 21. Oktobar (firma koja proizvodi delove za automobile proizvedene u Zastavi), Filip Kljajić (firma za proizvodnju lanaca), Kazimir Veljković i Ratko Mitrović (Građavinska preduzeća), Crvena Zvezda (Prehrambena industrija), 22 Decembar i DIORK (Tekstilna industrija)… I mnoge druge fabrike koje sačinjavaju Kragujevačku industriju.
Kragujevac je značajan centar zdravstva. U gradu funkcioniše više zdravstvenih ustanova koje po svom značaju i funkciji predstavljaju stub organizovanja zdravstvene zaštite u Šumadiji i centralnoj Srbiji. Osnov zdravstvene zaštite je pre svega izuzetan kadrovski potencijal koji je “proizveden“ upravo u ovoj sredini. U zdravstvenim ustanovama Kragujevca, zaposleno je preko 3.000 ljudi, od čega je preko 70% kvalifikovanih zdravstvenih radnika, oko 700 lekara, među kojima više od polovine specijalista i oko 50 doktora nauka. Ovaj kadrovski potencijal uključen je u nastavu Medicinskog Fakulteta Univerziteta u Kragujevcu i naučno-istraživački rad koji daje vrhunski rezultat u ovoj oblasti. Klinički centar Kragujevac je jedan od četiri centra te vrste u Srbiji i ujedno je najveća i najznačajnija institucija u oblasti zdravstva i predstavlja centar kojem gravitira područje sa preko 2.000.000 stanovnika- (Centralna Srbija, sever Kosova i metohije i sever Crne Gore).
Prva kragujevačka gimnazija je osnovana daleke 1833. godine kao prva gimnazija u Srbiji. Zgrada u kojoj se danas nalazi je sagrađena 1887. godine i predstavlja jednu od najlepših građevina u gradu. Danas grad ima 2 gimnazije.
Univerzitet u Kragujevcu osnovan je 21. maja 1976. godine. Njegovi koreni sežu do prve polovine 19. veka, kada je 1838. godine u ovom gradu osnovan "LICEJ", kao prva najviša obrazovna institucija u Srbiji. Liceum Knjažestva serbskog je nastao 1838.godine pošto je pre toga prilikom svog boravka u Kragujevcu kod Knjaza Miloša Obrenovića, Vuk Stefanović Karadžić predlažio Knjazu da otvori stručnu školu, a zatim "malo po malo" Liceum, i na kraju Univerzitet.To je moglo biti ostvareno tek posle hatišerifa od 1830.godine kad Srbija dobija prvi priznati oblik svoje državnosti. Osam godina kasnije osniva se "Liceum Knjažestva srbskog" preteča današnjih Univerziteta u Srbiji. Iz Liceuma, tri godine kasnije premeštenog u Beograd, osniva se 1863."Velika škola", a 1905. i Beogradski Univerzitet. Preteče visokog školstva u Kragujevcu su bile Gimnazija, Vojnozanatska škola, Učiteljska škola i Licej.
Izvor: wikipedia.org
[/url]
|